بررسی کمیت و کیفیت اسانس گیاه دارویی Hyssopus officinails L. در شرایط مختلف طبیعی و مزرعه (نور مازندران)

در این تحقیق به‌منظور بررسی کمیت و کیفیت اسانس گیاه زوفا (Hyssopus officinalis L.) در شرایط مختلف رویشگاهی، سرشاخه‌های گلدار آن از دو رویشگاه: مزرعه و طبیعت واقع در منطقه کالج شهرستان نور (1700 متر) در اردیبهشت‌ماه 1392 جمع‌آوری گردید. اسانس نمونه‌ها با استفاده از روش تقطیر با بخار آب (طرح کلونجر) استخراج و ترکیب‌های متشکله آنها با استفاده از دستگاه GC/MS مورد آنالیز و ارزیابی قرار گرفت. نمونه‌برداری از خاک به‌منظور آنالیز فیزیکوشیمیایی خاک در هر دو رویشگاه به روش تصادفی- سیستماتیک انجام شد و نتایج مقایسه آماری نمونه‌های خاک نشان می‌دهد که فسفر، پتاسیم، نیتروژن و کربن آلی در دو منطقه اختلاف معنی‌داری در سطح 5 درصد با هم دارند. نتایج آنالیز اسانس نیز نشان داد که کمیت و کیفیت مواد موثره اسانس کاملاً متاثر از تنوع رویشگاهی است، به‌طوری‌که میانگین بازده اسانس در رویشگاه طبیعی (6/0 درصد) و همچنین تعداد ترکیب‌های متشکله آن (17 ترکیب) بیشتر از شرایط مزرعه بود. عمده‌ترین ترکیب‌های اسانس در رویشگاه طبیعی شامل بتا-پینن و 1و8-سینئول می‌باشد. در صورتی که در شرایط مزرعه ترکیب‌های: 9 و 7 اکتا- دکادینال و 9 و 12 اکتا- دکادینوئیک از عمده ترکیبات اسانس گزارش گردید، بنابراین اختلاف شرایط آب و هوایی و بروز استرس‌های محیطی سبب بروز تغییرات در  کمیت و کیفیت اسانس گیاه می‌شود.